KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞI
1- Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığı nedir? Bu hastalığın adı neden Kırım Kongo Kanamalı Ateşidir?
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi insanlara kenelerin bulaştırdığı ve ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Hastalık ilk olarak Rusya'nın Kırım bölgesindeki askerlerde ve daha sonra Afrika kıtasındaki Kongo'da kanamalı ateş şeklinde görüldüğünden bu hastalığa Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi denilmiştir. Ülkemizde 2002-2003 yılından beri tespit edilmiştir. Ülkemizde daha önceki yıllarda da mevcut olduğuna dair çeşitli bilgiler vardır.
2- Kırım Kongo Kanamalı Ateşi nasıl bulaşır?
Hastalık insanlara daha çok kene tutunmasıyla bulaşır. Bunun yanında hayvanların üzerinden çıplak elle kene toplanması, patlatılması (kene kırma) veya ezilmesi ile de bulaşabilir. Ayrıca kanında mikrop bulunan hayvanların kan, idrar gibi vücut sıvılarına çıplak elle dokunmakla ve bu hastalığa yakalanan insanların tükürük, idrar ve kan gibi vücut sıvılarına temas etmekle de hastalık bulaşabilir. Hasta hayvanın sütü ile hastalığın bulaştığına dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır.
3- Hastalık ne zaman ortaya çıkar?
Kene tutunmasından veya kenelere çıplak elle dokunulduktan sonra mikrobun alınmasını takiben hastalığın belirtileri genellikle 1-3 gün içinde, en fazla 9 gün içerisinde çıkar. Bu yüzden kene tutunmasından sonra 10 gün boyunca kendinizi takip etmelisiniz.
Hasta insanların veya enfekte hayvanların kan, idrar ve diğer vücut sıvılarına korunmasız(çıplak elle) temas sonucunda ise hastalığın belirtileri 5-6 günde, en fazla 13 gün içerisinde ortaya çıkabilmektedir.
4- Hastalığın belirtileri nelerdir?
Hastalık ateş, halsizlik, üşüme, titreme, baş ağrısı, yaygın kas ağrıları, yüzde ve gözlerde kızarıklık, bulantı-kusma ve ishal şikâyetleri ile ortaya çıkar.
5- Hangi kene hastalık yapar? Keneler insana ne zaman gelir, tuttuğunu hisseder miyiz?
Hangi kenenin mikrop taşıdığı bilinemeyeceğinden tüm keneler hastalık yapabilir. Bunun için bildiğimiz sakırga, kuru budak, mal kenesi gibi isimler verilen keneler dahil tüm kenelere karşı dikkatli olunmalıdır. Keneler özellikle bahar ve yaz aylarında tarlada, bağda bahçede çalışırken gelir. Vücudunuza tutunurken o bölgede ağrı veya kaşıntıya yol açmaz, dolayısıyla tutunduğu fark edilemeyebilir. O nedenle eve dönüşte çocuklarımızda ve kendi vücudumuzda gözle kene kontrolü yapmak çok önemlidir.
6- Kene hayvanlarda hastalık yapar mı?
Hastalık hayvanlarda belirti göstermediğinden hayvanlarınız sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilir. Bu nedenle, hayvanların kan, idrar ve diğer vücut sıvılarına korunmasız (çıplak elle) dokunulmamalıdır. Hayvan keserken de dikkatli olunmalıdır. Bu hayvanların pişirilerek tüketilmesi halinde etinden-sütünden hastalık bulaşmaz.
7- Hastalığın tedavisi ya da bir aşısı var mıdır?
Etkinliği kanıtlanmış aşısı ve virüse özel tedavisi bulunmamakla birlikte erken teşhis konulduğunda uygulanacak destek tedavi ile kişinin iyileşme ihtimali artar.
8- Kenelerden ve kenelerin bulaştırdığı bu hastalıktan korunmak için neler yapılmalıdır?
Kenelerin insanlara tutunması engellenmelidir. Bunun için tarla, bağ, bahçe ve hayvan otlatmaya giderken kenelerin kolay fark edilmesi için açık renkli elbiseler giyilmeli, vücutta açık yer kalmamasına özen gösterilmeli ve pantolon paçaları çorabın içine konulmalıdır.. Eve dönüldüğünde ise kollar, bacaklar, gövde, diz arkası, koltuk altları, kulak arkası, ense, saç dipleri ve kasıklar dahil vücudun her tarafı ve elbiseler iyice kontrol edilerek kene olup olmadığına bakılmalıdır. Çocukların vücudu ve elbiseleri de anne babaları tarafından mutlaka kontrol edilmelidir.
Hayvanların üstündeki kenelere çıplak elle dokunulmamalıdır. Veteriner hekime danışılarak hayvanlar keneye karşı uygun şekilde ilaçlanmalı ve böylelikle kenelerin çoğalması engellenmelidir.
9- Vücuda kene tutunursa ne yapıl malıdır?
Kene tutunması halinde çıplak elle dokunmadan bir kene kartı, eldiven, kağıt mendil, bez, naylon poşet veya yaprak ile vakit geçirilmeden, kene ezilmeden, patlatılmadan hemen çıkarılmalı ve çıkartılan yer tentürdiyot ile temizlenmelidir. Kene çıkarılırken kenenin başı deri içinde kalsa bile hastalık açısından bilinen bir risk oluşturmamaktadır. Kene çıkarılamıyorsa hemen en yakın sağlık kuruluşuna giderek çıkartılması sağlanmalıdır. Keneye asla çıplak elle dokunulmamalı ve asla çıplak elle çıkarılmamalıdır. Vücuda tutunan kene ne kadar erken çıkartılırsa hastalığa yakalanma riski de o kadar az olur.
Vücuda tutunmuş olan kenenin üzerine kolonya gibi herhangi bir madde dökmeyin, ateş ve sigara basmayın. Keneyi çıkardıktan sonra patlatmaya çalışmayın. Uygun şekilde yok edin.
Kene tutunmasından sonra 10 gün boyunca kendinizi takip edin. Ateş, halsizlik, üşüme, titreme, baş ağrısı, yaygın kas ağrıları, yüzde ve gözlerde kızarıklık, bulantı-kusma ve ishal belirtilerden en az ikisi varsa beklemeksizin bir sağlık kuruluşuna müracaat edin.
10- Piknikçilere Uyarı
Keneler mayıs ayıyla beraber yeniden canlanmaktadır. “ilkbahar ve yaz aylarında, pikniği sıkça tercih eden vatandaşlarımız piknik alanlarına gittiklerinde zeminle direk temas etmemelidirler. Oturacakları yere en azından bir örtü sermeliler. Kenelerden insanlara geçen KKKA hastalığı, sadece çiftçilikle uğraşanlar için değil, pikniğe giden vatandaşlar için de tehlike oluşturmaktadır.
Piknikte çorap, ayakkabı gibi koruyucu eşyaları çıkararak çıplak ayakla çimende yürümek yanlıştır. Vatandaşlarımız bu tür bir sosyal aktiviteyle stres atma çabası içindeyken, yeni bir tehlikeyle karşılaşabilirler. Kenelerin bu tür bir hastalığa neden olduğunu bilmek ve önlem almak gerekmektedir. Doğanın her yerinde keneler vardır. Dünyada keneyi yok etme çalışmaları hiçbir zaman başarılı olamamıştır. Keneyi doğadan yok edemeyeceğimize göre kendimizi korumalıyız.”
Sorularınız için 184 ALOSABİM hattını da arayabilirsiniz.
DR.Ahmet TAŞDEMİR
İlçe Sağlık Müdürü
TSM Sorumlu Hekimi
